Saturday, May 02, 2015

Νεπάλ: ένα ρέκβιεμ για την Κατμαντού.


Ο ισχυρός σεισμός της 25ης Απριλίου 2015 και οι μετασεισμοί που ακολούθησαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας είχαν ως αποτέλεσμα την  καταστροφή του 80% των μνημείων που είχαν χαρακτηριστεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Kathmandu, τη Bahktapur και την Patan.


Όλα έγιναν της μνήμης ονειρικές εικόνες. Τα πιο εμβληματικά μνημεία κατέρρευσαν σαν χάρτινοι πύργοι. Θα περάσουν πάρα πολλά χρόνια μέχρι ν’ αποκατασταθούν οι ζημιές όμως η Κατμαντού δεν θα είναι ίδια.


Στις  χειρότερες αρχιτεκτονικές  απώλειες  συμπεριλαμβάνονται: ο επιβλητικός ναός του Shiva και η δίδυμη παγόδα Narayan, τα κομψοτεχνήματα που για αιώνες προσέλκυαν πλήθη προσκυνητών δεν υπάρχουν πια.


Επίσης αρκετοί ναοί συμπεριλαμβανομένων των Kasthamandap (ξύλινος ναός) μια ολόγλυφη, αέρινη, εξωτική παγόδα από την οποία πήρε και το όνομά της η Κατμαντού, ο ναός Panchtale,η εννιαόροφη  παγόδα Basantapur Durbar, τμήμα του παλατιού Hanuman Dhoka, ένα ξυλόγλυπτο αριστούργημα,  ο ναός Dasa Avtar, το Κρίσνα Mandir και δύο ιερά που βρίσκονταν  πίσω από το ναό  Shiva- Parvati κατεδαφίστηκαν από το σεισμό. Ομοίως, δεκάδες ναοί και ιστορικά κτίρια στη Patan και στη Bahktapur έχουν καταρρεύσει ή έχουν εν μέρει καταστραφεί.


Η Patan είναι η παλαιότερη πρωτεύουσα του Νεπάλ, οι ντόπιοι την αποκαλούν Λαλιτπούρ «πόλη της ομορφιάς». Η βασιλική πλατεία της η «Durbar» είναι  ένα υπαίθριο καλλιτεχνικό μουσείο αφάνταστης τέχνης που σε καθηλώνει.


Ολόγλυφοι ναοί ινδουιστικοί και βουδιστικοί, τεράστιες παγόδες με στέγες από χρυσάφι και σμάλτο, ομοιώματα θεών στολισμένα με πολύτιμος πέτρες, ξυλόγλυπτα παλάτια, και στη μέση υψωνόταν το μνημείο το αφιερωμένο στον βασιλιά Μάλα, πάνω σε μια ψηλή στήλη να κάθεται οκλαδόν  σε στάση προσευχής.



Δυστυχώς, και εδώ ο σεισμός άφησε πίσω του συντρίμμια μεταξύ αυτών το μνημείο του Μάλα, το Mandir Narayan, μια σκαλιστή παγόδα απείρου κάλλους, και πολλούς ναούς. Στην Bhaktapur τα πράγματα είναι χειρότερα, πολλά μνημεία, συμπεριλαμβανομένων των ναών Deva, Chardham Temple και Vatsala Durga Temple, έχουν πλήρως ή εν μέρει καταστραφεί. Την ίδια τύχη είχαν και πάρα πολλά σπίτια τα οποία έγιναν κυριολεκτικά θρύψαλα.


Η Bahktapur  βρίσκεται 13χλμ. βόρεια της Kathmandu, επάνω στο δρόμο που οδηγεί στο Θιβέτ. Μια μουσειακή πόλη που η ζωή της έχει σταματήσει στον 8ου αιώνα.


Η βασιλική πλατεία της κυριαρχείται από το «Παλάτι των 55 παραθύρων», την τεράστια κρεμαστή καμπάνα και το χρυσό άγαλμα του Μάλα, που φοράει στα δάκτυλά του πολύτιμα δακτυλίδια.

Είναι τόση η μαγεία που σε περιτριγυρίζει, ώστε ξεχνάς πως ζεις σ’ αυτό τον κόσμο. Για την ανεπανάληπτη και μοναδική ομορφιά αυτών των μεσαιωνικών πόλεων του Νεπάλ, που όλες τους είναι υπαίθρια μουσεία άφθαστης τέχνης, η Unesco τις έχει αναλάβει υπό την προστασία της, σαν θησαυρούς που ανήκουν σ’ ολόκληρο τον κόσμο.


Και δεν είναι μόνο τα παλάτια, οι ναοί, τα’ αγάλματα και τ’ άλλα μνημεία που προστατεύονται, είναι και όλα τα παλιά σπίτια που συντηρούνται και αναπαλαιώνονται με έξοδα και πάλι της Unesco.


Τα σπίτια αυτά τα κουκλίστικα, φαντάζουν στο μάτι σαν να φτιάχτηκαν από δαντέλα υφασμένη στο ξύλο. Τόσο λεπτή και ανάερη είναι η τέχνη της ξυλογλυπτικής σ’ αυτή τη χώρα των Ιμαλάϊων.


Δεν επιτρέπεται να χτιστούν σπίτια ανάμεσα στα παλιά ολόγλυφα, κι έτσι δεν έχει αλλοιωθεί με βάρβαρες κατασκευές ο ιερός μουσειακός χώρος. Και εδώ οι απώλειες είναι αναντικατάστατες. Έργα τέχνης χάθηκαν για πάντα, η ανακατασκευή τους όχι μόνο είναι τεχνικά δύσκολη αλλά και οικονομικά ασύμφορη.



Μιλάμε πλέον για προ και μετά σεισμού εποχή. Όσοι βρεθήκαμε  εκεί και  καταγράψαμε αυτή την ομορφιά ήμασταν απλά πολύ τυχεροί...